Մարդիկ, ովքեր իրենց ստեղծագործական հետքն են թողել պատմության էջերում: Հայ և համաշխարհային մշակույթի, գիտության, հոգևոր և հասարակական կյանքի երևելիները, նրանց կյանքն ու գործունեությունը հեռուստահանրագիտարանի ձևաչափով:

Ստեփան Զորյան


Ստեփան Զորյանի ստեղծագործությունները հայ արձակի լավագույն էջերից են: Ստեփան Զորյանը՝ որպես գրականության տերյանական դպրոցի անդամ, մաքրամաքուր հայրենի կրողն ու կիրառողն է: Հայ գրականության լավագուն պատմավեպերի՝ «Հայոց բերդի», «Պապ թագավորի» և «Վարազդատի» հեղինակը նաև փոքրածավալ արձակի հանճարեղ ներկայացուցիչ է: Նրա մյուս խիզախումը Լև Տոլստոյի «Պատերազմ և խաղաղություն» քառահատոր վեպի անզուգական թարգմանությունն է: 
Զորյանին երբեմն մեղադրում են երեսնականների ստալինյան բռնությունների շրջանում անհոգության ու գործընկերներին չպաշտպանելու մեջ: Մինչդեռ նա իրականում ինքը անհանգստանալու առիթ ուներ…
 

Ալեքսանդր Մյասնիկյան


Ալեքսանդր Մյասնիկյանի ջանքերով Լոռին ու Զանգեզուրը մնացին Խորհրդային Հայաստանի կազմում: Նա այդպես էլ չստորագրեց Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում թողնելու ստալինյան որոշումը: Ամենանշանավոր հայ ռազմական ու պետական գործիչը գալով սովից ու տիֆից արնաքամ լինող հայրենիք՝ կարողացավ զարգացման հիմքի վրա դնել երկրի տնտեսությունը, հաշտեցնել քաղաքացիական կռիվներով թշնամացած կողմերին, մեծ թվով նշանավոր հայ գիտնականների ու արվեստագետների հրավիրեց Հայաստան՝ միասին վերակառուցելու երկիրը: Կյանքն ավարտեց ողբերգական մահով, որի մեջ կասկածվում են Ստալինը և Բերիան: 

Վահան Տերյան


Բանաստեղծ, որը շրջել է հայ գրականության զարգացման ընթացքը: Վահան Տերյանը հայ պոեզիայի մեծ բարենորոգիչ է, հայ գրականության գագաթներից մեկը: Նա բերել է նոր թեմաներ, լեզու ու արտահայտչամիջոց: Մինչև օրս էլ քննարկման առարկա են Վահան Տերյանի բանաստեղծական մեթոդի, գրական հայացքների, նրա բանաստեղծության ազգային էության հարցերը: 

Ալֆրեդ Նոբել


Այն, որ մաթեմատիկայի ոլորտում Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվում, որովհետև Ալֆրեդ Նոբելի կնոջ սիրեկանը մաթմատիկոս էր, գյուտարարի մասին ամենատարածված լեգենդն է: Մինչդեռ Նոբելը երբեք ամուսնացած չի եղել: Կենսագիրների կարծիքով, Նոբելը որպես խիստ պրակտիկ գիտնական, մաթեմատիկան համարում էր իմացության շատ վերացական ոլորտ, որում զուտ արդյունքի տեսանկյունից հնարավոր չէ որոշել, թե որ հայտնագործությունը կարելի է մյուսից ավելի բարձր դասել:

Լազարյաններ


Ցարական Ռուսաստանում Լազարյանները հայտնի էին իբրև բարերարներ, ազգային ու պետական պաշտոնյաներ: Նրանց միջնորդությամբ են կառուցվել ռուսական երկու մայրաքաղաքների առաջին հայկական եկեղեցիները: Ձեռնարկներից ամենանշանակալին Լազարյան եղբայրների ջանքերով 1815թ. հիմնված Լազարյան ճեմարանի բացումն էր: Այս կրթօջախը հետագայում վերաճել է Արևելյան լեզուների Լազարյան ինստիտուտի, որն էլ դարձել է  ռուսական արևելագիտության հիմնաքարերից մեկը: Շուրջ մեկուկես դար այստեղ կրթության հնարավորություն են ստացել հայ և ռուս ականավոր գրողներ, մշակութային գործիչներ, բանասերներ ու պատմաբաններ։  

Ալեքսանդր Քեմուրջյան


Ամերիկացիներն առաջինը հասան Լուսին՝ կատարելով առաջին միջմոլորակային թռիչքը: Մի քանի տարի անց ռուսները հպարտությամբ նշում էին՝  Լուսնի վրա առաջին ոտնահետքը թողեցին ամերիկացիները, իսկ իրենց հաջողվեց թողնել առաջին անվահետքը: Առաջին լուսնագնացի համար խորհրդային գիտությունը պարտական էր հայազգի գիտնական, ինժեներ-կոնստրուկտոր Ալեքսանդր Քեմուրջյանին: Նրա ստեղծած մոլորակագնացները և լուսնագնացները առաջինն էին աշխարհում: Ալեքսանդր Քեմուրջյանի մեքենաները հարյուրավոր կիլոմետրեր անցան Երկրի արբանյակի և հարևան մոլորակների մակերևույթին՝ մարդկությանը փոխանցելով առաջին անգնահատելի տեղեկությունները անծանոթ տիեզերքի մասին: 
 

Թորոս Թորամանյան


«Եթե ճարտարապետությունը քարացած երաժշտություն է,- գրել է Ավետիք Իսահակյանը,-ապա Թորոս ճարտարապետը այդ քարացածը վերածել է կենդանի երգի: Նա մեր հոյակապ ավերակների և հուշարձանների նույնքան հոյակապ երգիչն է»: Հեռուստահանրագիտարանը ներկայացնում է անվանի ճարտարապետ, գիտնական Թորոս Թորամանյանի կյանքն ու գիտական գործունեությունը: 

Համո Բեկնազարյան


Նա սկսեց իր ռեժիսորական աշխատանքը, երբ կինեմատոգրաֆը դեռ համր էր: Նա առաջին հայ կինոռեժիսորն է:
«Նամուս» դրամայից հետո նկարեց առաջին հայկական կինոկատակերգությունը` «Շորն ու Շորշորը», ազգագրական առաջին կինոպատումները` «Զարե» և «Խասփուշ»  ֆիլմերը, հայկական առաջին հնչուն ֆիլմը ` «Պեպոն», պատմահեղափոխական թեմայով  թերևս լավագույն ֆիլմը` «Զանգեզուրը»: Բեկնազարյանը ձևավորեց հայ կինոյի ինքնատիպ ազգային բնույթը` գործածելով լիովին հայկական նյութ` հայ դերասան, ազգային գրականություն, նկարչություն և երաժշտություն:
Համո Բեկնազարյանը գրեթե չունեցավ թույլ կամ չստացված ֆիլմեր, նրա բոլոր ֆիլմերը գոհացնում էին թե հանդիսատեսին, թե քննադատներին:

Ռուդոլֆ Դիզել


1913թ սեպտեմբերի 29-ին Անդվերպենից Լոնդոն ուղևորվող նավի վրա, ընթրիքից հետո գերմանացի երեք տղամարդկանցից մեկը հրաժեշտ տվեց ընկերներին` ուղեկցորդին խնդրելով իրեն արթնացնել ժամը 6-ն անց 15-ին և գնաց նավախուց: Առավոտյան նրա նավախուցը կոկիկ հարդարված էր, սեղանին դրված էր հենց նոր լարված ժամացույցը, բայց ուղևորը չկար: Անհետացածը համաշխարհային հռչակ վայելող ինժեներ Ռուդոլֆ Դիզելն էր:

Դմիտրի Մենդելեև


Այն հարցին , թե որն է համարում իր մեծագույն գյուտը, նա պատասխանում է ` օդապարիկից արևածագը դիմավորելը: Մեծագույն քիմիկոս, գլխավորապես, այպես են շատերը նրան ճանաչում: Սակայն հանուն ճշմարտության պետք է ասել, որ նրա աշխատությունների ընդամենը 10 տոկոսն է նվիրված քիմիային: Հանրագիտարան շարքով՝ Դմիտրի Մենդելևի կյանքը, ճակատագիրը Շողակաթի էկրանին:

Ֆրանց Կաֆկա


«20-րդ դարի ֆենոմեն», «էքզիստենցիալ փիլիսոփա», նույնիսկ` «Հոբ Երանելի»: Այսպես են կոչում Ֆրանց Կաֆկային` մի հեղինակի, որը գրում էր մարդու, կյանքի ու մահվան, մարդկային տառապանքի ու մենության, գոյության իմաստի մասին: 

Էդվարդ Հոպեր


Այս նկարչի արվեստի մասին ասացին. «20-րդ դարի ամերիկյան կյանքի վերարտադրության կվինտէսենցիան»:
Էդվարդ Հոպեր՝ ամերիկյան «կյանքի բեմի» նկարիչը: