Սարդարապատի հերոսամարտի հոգեւոր առաջնորդը


Գևորգ 5-րդ Սուրենյան վեհափառ հայրապետը ոչ միայն Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի սան է եղել, այլև դասավանդել է այնտեղ, մի շրջան նույնիսկ ղեկավարել է այդ կրթարանը: Ամենուր դպրոցներ բացող հոգևոր առաջնորդը սրտի ցավով ստիպված էր հայտարարել ճեմարանի փակման մասին: Գևորգ 5-րդը Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցու հովվապետ է դարձել ամենածանր ժամանակաշրջանում: Նա էր Սարդարապատի հերոսամարտի ընթացքում հայ ժողովրդին ոգեշնչողն ու դեպի հաղթանակ առաջնորդողը:

Ճեմարանի ազդեցությունը Բակունցի գրական ճաշակի վրա


Հայ մեծանուն գրող Ակսել Բակունցը Գևորգյան հոգևոր ճեմարանում սովորել է 7 տարի: Նա համարում էր, որ հենց ճեմարանում են ձեւավորվել իր աշխարհայացքն ու գրական ճաշակը։ Բակունցը դարձավ ստալինյան բռնաճնշումների առաջին զոհերից մեկը: Նա գնդակահարվեց ուժերի ծաղկման շրջանում, կիսատ թողնելով Խաչատուր Աբովյան վեպը և բազմաթիվ այլ ստեղծագործություններ:

Գաբրիել արքեպիսկոպոս Այվազովսկի


Հովհաննես արքեպիսկոպոս Այվազովսկին լինելով կաթոլիկ վարդապետ, ըմբոստանում է Հռոմի Սիոն պապի հայերին վերաբերող հրովարտակի դեմ, հալածվում է և վերադառնում Հայ Առաքելական եկեղեցի։ Հմուտ հրապարակախոսն ու մանկավարժը եղել է Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի տեսուչը և իր դերակատարությունն ունեցել այստեղ դասավանդվող աստավածաբանական առարկաների կատարելագործման մեջ:

Ավետիս Ահարոնյան


Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի սան Ավետիս Ահարոնյանը, ամբողջ կյանքի ընթացքում փորձել է համատեղել գրական, ստեղծագործական աշխատանքը քաղաքական գործունեության հետ: Նա Հայաստանի Առաջին հանարապետության խորհրդարանի նախագահն էր ու հայ ժողովրդի համար ճակատագրական նշանակություն ստացած միջազգային բանակցություններում Հայստանի պատվիրակության ղեկավարը։ Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո ստիպված էր հեռանալ հայրենիքից: Ահարոնյանը մինչև մահ հասարակական գործունեությունը համատեղեց գրական աշխատանքի հետ:

Նիկողայոս Ադոնց


Նիկողայոս Ադոնցը՝ մի քանի տարի դասավանդելով Գևորգյան հոգևոր ճեմարանում, անջնջելի հետք է թողել պատմության դասավանդման մեթոդների և բովանդակության վրա: Մեծանուն պատմաբանը՝ ստիպված լինելով կյանքի մեծ մասն ապրել հայրենիքից հեռու, երբեք չի դադարել գործել հանուն Հայաստանի և հայ ժողովրդի: Ադոնցի աշխատությունների մեջ մեծ տեղ են զբաղեցնում Հայ եկեղեցուն ու հայոց դավանանքին վերաբերող նշանակալի ուսումնասիրությունները:

Վահագն Դեմիրճօղլյան


Գևորգյան ճեմարանի սանը, որ ձեռնադրվում է քահանա և պաշտոնավարում Իգդիրի եկեղեցում, ատոմային ֆիզիկայի բնագավառում ինքուրույնաբար հասնում է այնպիսի հաջողությունների, որ զարմացնում ու հիացնում է ասպարեզի մեծագույն գիտնականներին:

Վարդգես Սուրենյանց


Հայ մեծ գեղանկարիչ Վարդգես Սուրենյանցը Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի ամենասիրված ուսուցիչներից էր: Նրա գեղանկարչության մեջ մեծ և արժեքավոր մաս են կազմում հոգևոր թեմաներով կտավները: Բացի այդ, Սուրենյանցը ժամանակի ամենագիտուն տեսաբաններից էր: Մտավորական, որն իր հսկայական ազդեցությունն է թողել ժամանակի գեղարվեստական մտածողության վրա:

Հովհաննես Հովհաննիսյան


Հայ նոր պոեզիայի հիմնադիր Հովհաննես Հովհաննիսյանի գրեթե ողջ կյանքը սերտորեն կապված է Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի հետ: Նախ եղել է ճեմարանի աշակերտ և ուսանող, այնուհետև՝ ուսուցիչ: Նա Ճեմարանում ամենարեկար դասավանդած աշխարհական դասախոսն է:

Արտաշես Աբեղյան


Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի շրջանավարրտ Արտաշեց Աբեղյանը մեծ գիտնական է, թարգմանիչ, հասարակական ու քաղաքական գործիչ: Անուրանալի է նրա դերը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին հայության և հայ ռազմագերիների նկատմամբ Ֆաշիստական Գերմանիայի իշխանությունների վերաբերմունքի փոփոխության հարցում: Վերագրելով հայերին եբրայական ծագում՝ հիտլերականները պատրաստվում էին հայերի հետ վարվել ճիշտ այնպես, ինչպես վարվեցին հրեաների հետ: Արտաշես Աբեղյանը կարողացավ իր բազմաթիվ հրապարակումներով ապացուցել, որ հայերն ունեն արիական ծագում և փրկել տասնյակ հազարավոր հայերի կյանքը:

Կոմիտաս վարդապետ


Գևորգյան հոգևոր ճեմարանը այն կրթարանն էր, որտեղ Կոմիտասը մուտք գործեց որպես հայերեն չիմացող որբ երեխա և դուրս եկավ որպես կայացած գիտական հետազոտող ու անկրկնելի երաժիշտ: վ Կոմիտաս վարդապետը հայությանը վերադրաձրեց նրա կորցրած երաժշտական գանձարանը, իսկ աշխարհին ապացուցեց, որ հայկական երաժշտարվեստը ինքնատիպ է, խորը և արժեքավոր:

Եղիշե Թադևոսյան


Եղիշե Թադևոսյանը 19-20 դարերի հայ ամենանշանավոր գեղանկարիչներից մեկն է: Մանկությունն անց է կացրել Մայր Աթոռում: Մոսկվայի գեղարվեստի ուսումնարանն ավարտելուց հետո նշանակվել է Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի նկարչության ուսուցիչ:

Մկրտիչ Խերանյան


Քահանայի որդի Մկրտիչ Խերանյանը Գևորգյան հոգևոր ճեմարան ընդուվելը համարում էր իր կյանքի ամենաերջանիկ ու բախտորոշ պահը։ Նա այնքան արագ ու կատարյալ յուրացրեց հայոց լեզուն, որ փնտրված ու սիրելի ուսուցիչ դարձավ։ Խերանյանի գրքերը սպառվում էին շատ արագ, դառնում ֆիլմ ու բեմադրություն, սակայն ստեղծագործական կենսագրության մեծագույն նվաճումը դարձավ Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» պոեմի աշխարհաբար թարգմանությունը։ Միակը բազմաթիվ թարգմանություններից, որը Հայ Առաքելական եկեղեցին համարեց կանոնական և արտոնեց տպագրությունը։