Մարդիկ, ովքեր իրենց ստեղծագործական հետքն են թողել պատմության էջերում: Հայ և համաշխարհային մշակույթի, գիտության, հոգևոր և հասարակական կյանքի երևելիները, նրանց կյանքն ու գործունեությունը հեռուստահանրագիտարանի ձևաչափով:
 |
Ներսիսյան դպրոցի հիմնադրումըՆերսես Աշտարակեցի Կաթողիկոսի նախաձեռնությամբ 1822-ին Թիֆլիսում սկսվում է նոր դպրոցի շինարարություն, որից երկու տարի անց դպրոցը բացվում է 2 դասարանով և 20 աշակերտով։ Կաթողիկոսը մինչեւ դպրոցի շինարարությունն արդեն հանգամանալից կանոնադրություն էր մշակել ուսման տեւողության, ուսուցիչների պարտականության, աշակերտների վարքի կանոնների մասին։ |
 |
Հարություն Ալամդարյան․ նոր վերածննդի հիմնադիրըՀայերի համար Նոր Լուսավորության ու նոր վերածննդի առաջին գործիչներից էր բանաստեղծ, վարդապետ, մանկավարժ Հարություն Ալամդարյանը։ Նա կապող օղակ դարձավ հայոց անհետացող միջնադարի և նոր դարաշրջանի միջև։ Նա ցավալիորեն կարճ ապրեց, սակայն հասցրեց շատ բան անել։ Արժանացավ ժամանակակիցների դրվատանքին ու հարգանքին, ստեղծեց դասագրքեր ու հեղինակային երկեր, զարգացրեց հայ դպրոցն ու կրթությունը։ |
 |
Մխիթար ԳոշՄխիթար Գոշը միջնադարի հայ խոշորագույն դեմքերից մեկն է: Նշանավոր հոգևորականը գրել է օրենսգիրքը, որը սահմանադրության նշանակություն պիտի ունենար վերականգնվող հայկական անկախ պետության համար: Գոշի մահից հետո շուրջ երկու դար հայ մշակույթի, գիտության ու հոգևոր կյանքի մեջ մեծ դերակատարություն ունեին նրա աշակերտները ու հիմնադրած դպոցի սաները: |
 |
Արմենակ Խանփերյանց` Սերգեյ ԽուդյակովԽՍՀՄ նշանավոր մարշալ, ազգությամբ հայ Սերգեյ Խուդյակովի կյանքն ու գործը։ |
 |
Ֆրիտյոֆ ՆանսենՆշանավոր գիտնական, բևեռախույզ, հայտնի մարդասեր ու հայասեր Ֆրիտյոֆ Նանսենի կյանքն ու գործը։ |
 |
Արա ԳյուլերՊոլսահայ նշանավոր լուսանկարիչ, աշխարհահռչակ ֆոտոթղթակից Արա Գյուլերի կյանքն ու գործը։ |
 |
Հովհաննես ԻսակովԽՍՀՄ ողջ պատմության ընթացքում ընդամենը երեք հոգի են արժանացել ծովակալի կոչման։ Երրորդը հենց նա է՝ անծով երկրում ծնված հայը՝ Հովհաննես Իսակովը: |
 |
Եվգենի ՎախթանգովԵվգենի Վախթանգովը ռուս և համաշխարհային թատրոնի մեծագույն բեմադրիչներից մեկն է, նշանավոր տեսաբան ու բարեփոխիչ: Հայազգի արվեստագետը թեև կարճ կյանք ապրեց, սակայն կարողացավ անջնջելի հետք թողնել թատրոնի պատմության մեջ: Գրոտեսկի, գունեղ թատերայնության և հոգեբանական հավաստիության համադրումը Վախթանգովի արվեստի ամենամեծ առանձնահատկությունն է: |
 |
Կարո ՀալաբյանԽորհրդահայ նշանավոր ճարտարապետ Կարո Հալաբյանը: |
 |
Եվգենի ՎախթանգովԵվգենի Վախթանգովը ռուս և համաշխարհային թատրոնի մեծագույն բեմադրիչներից մեկն է, նշանավոր տեսաբան ու բարեփոխիչ: Հայազգի արվեստագետը թեև կարճ կյանք ապրեց, սակայն կարողացավ անջնջելի հետք թողնել թատրոնի պատմության մեջ: Գրոտեսկի, գունեղ թատերայնության և հոգեբանական հավաստիության համադրումը Վախթանգովի արվեստի ամենամեծ առանձնահատկությունն է: |
 |
Արուս ՈսկանյանԱրուս Ոսկանյանը հայ թատրոնի բոլոր ժամանակաների պատմության լավագույն դերասանուհիներից է: Առաջին անգամ բեմ է բարձրացել ծծնդավայր Պոլսում, Վահրամ Փափազյանի հետ: Տեղափոխվելով Խորհրդային Հայաստան՝ նա դառնում է նորաբաց ակադեմիական թատրոնի հենասյուներից մեկը, ինչպես ընդունված է ասել մասնագիտական բառապաշարով՝ թատրոնի պրիմադոնան: Նրանով հմայված են եղել ու նրա արվեստը շատ բարձր են գնահատել Եղիշե Չարենցը, Ավետիք Իսահակյանը և շատ այլ մեծանուն արվեստագետներ: |
 |
Ժիրայր ԱվետիսյանԺիրայր Ավետիսյանը հայկական հեռուստատեսության հիմնադիրներից մեկն է, առաջին ռեժիսորը: Տաղանադավոր ռեժիսորը նաև հեռուստատեսային ու գեղարվեստական սիրված ֆիլմերի բեմադրիչ է՝ «Ջրհորի մոտ», «Շթներկ N 4», «Ձորի Միրո»։ Ժիրայր Ավետիսյանն այն եզակի ստեղծագործողներից էր, ում անունով փողոց անվանակոչվեց դեռ նրա կենդանության օրոք: Անվանի բեմադրիչը նաև մանկավարժական երկարամյա գործունեությամբ է զբաղվել: |
