Ամեն տարի՝ ապրիլի 24-ին Հայ եկեղեցու մատուցվում է հատուկ Պատարագ: Այդ օրը հայ ժողովուրդն աղոթում է, որ ոչ մի տեղ այլրս չկրկվի նման ողբերգություն:
Ըստ Մովսես եպսկ Տեր-Մովսիսյանի կազմած ցուցակի՝ Եղեռնի ժամանակ թուրքերը ոչնչացրել են 22 հազար հայկական ձեռագիր: Հայոց մեծ ջարդին նահատակվեց 4000 հայ հոգևորական:
Համատարած մղձավանջի մեջ բոլորն իրենց հույսը կապում էին Մայր հայրենիքի, կաթողիկոսի միջամտության հետ: Գևորգ 5-րդ կաթողիկոսին վիճակված էր հայ ժողովրդին առաջնորդել ամենամռայլ մի ժամանակաշրջանում: Տարագիր հայությունը հավաքվեց եկեղեցու շուրջ: Հայահավաքն ու հայության կյանքը կազմակերպելը դարձավ Հայ եկեղեցու հիմնական առաքելությունը: Տարբեր երկրներում ապաստան գտած հայությունը եկեղեցական կառույցների միջոցով բողոքի ձայն էր բարձրացնում: Իսկ Խորհրդային Հայաստանում Ցեղսպանության մասին խոսքն ընկալվում էր որպես հայկական ազգայնամոլության քարոզ ու արգելվում:
1955թ. կաթողիկոս ընտրված Վազգեն Ա-ի գլխավորությամբ եկեղեցին քայլ առ քայլ նվաճում էր Եղեռնի մասին Խորհրդային հայաստանում հրապարակային խոսք հնչեցնելու իրավունքը: 1965թ. Հաայստանում առաջին անգամ պետականորեն նշվեց Եղեռնի 50-ամյակը: Մայր Աթոռում կանգնեցվեց հուշարձան:
