Կադրից դուրս

Հայ կինո. Հայաստանի առաջին հանրապետություն

Ամեն կինո իր ժամանակաշրջանի արտացոլումն է և փաստաթուղթը, տարիներ հետո պատմական իրողություններին տրվող գնահատականները փոփոխվում են: Խորհրդային շրջանում ստեղծված հայկական ֆիլմերը որքանո՞վ են կարողացել պահպանել և նկարագրել Առաջին հանրապետության ներքաղաքական վիճակը: «Կարդից դուրս» հաղորդաշարն անդրադարձել է «Երկունք», «Սարոյան եղբայրներ», «Կիկոս», «Մեքսիկական դիպլոմատներ» և «Նվագախմբի տղաները» ֆիլմերին:

Դիլաքյան եղբայրներ

Արման Մանարյան

Արման Մանարյանի «Տժվժիկ», «Կարինե», «Հեղնար աղբյուր», «Հող և ոսկի», «Ընկեր  Փանջունի» ֆիլմերը հայ կինոյի նշանային ստեղծագործություններ են: Ֆիլմերի ստեղծման աշխատանքների, դժվարությունների ու հաջողությունների մասին պատմում են Արման Մանարյանի ընկերները՝ Ստեփան Շաքարյանը, Ռոբերտ Մաթոսյանը, Լևոն Աթոյանցը, Վրեժ Պետրոսյանը:

Հրանտ Մաթևոսյան

«Մենք ենք, մեր սարերը», «Աշնան արև», «Տերը», «Այս կանաչ, կարմիր աշխարհը» ֆիլմերը «Հայֆիլմի» լավագույն ֆիլմերի ցանկում են: Հրանտ Մաթևոսյանը «Հայֆիլմ» մտավ մեծ դժվարությամբ: Մաթևոսյանական ձեռագիրը կինոյում ընդունվեց ոչ միանշանակ: Ինչպիսին էր նա կյանքում ու կադրից դուրս` պատմում են Դավիթ Մաթևոսյանը, Անետա Երզնկյանը, Լիդա Գևորգյանը, Մայրանուշ Գրիգորյանը:

Ավետ Ավետիսյան

Ֆրունզե Դովլաթյան

Հենրիկ Ալավերդյան

Ժողովրդական արտիստ Հենրիկ Ալավերդյանը կինո եկավ, երբ արդեն ճանաչում ու վաստակ ուներ օպերային արվեստում: Նա խանդավառությամբ էր ընդունում կինոյում մեծ կամ փոքր դերեր խաղալու առաջարկները: «Սերոբի ծառը», «Խոշոր շահում», «Հին օրերի երգը», «Ճերմակ անուրջներ» ֆիլմերում հանդիսատեսը նրան սիրեց ու գնահատեց: Գյումրեցուն հատուկ հումոր, կենսախինդ ու ջերմ. այսպիսին էր նա կինոյում ու կադրից դուրս: 

Լիլիթ Հովհաննիսյան

Լիլիթ Հովհաննիսյանը մասնագիտությամբ դերասան չէր, բայց նրա մասնակցությամբ ֆիլմերը մնացել են հայ կինոյի պատմության մեջ՝ «Սիրտն է երգում», «Ինչու է աղմկում գետը», «01-99», «Լեռնային լճի գաղտնիքը»: Թե ինչպես նա հայտնվեց կինոյի աշխարհում, պատմում են զարմուհիները և դուստրը: Հումորով, հմայիչ, անկանխատեսելի. այպիսին են հիշում Լիլիթ Հովհաննիսյանին` կադրից դուրս:

Էդմոնդ Քյոսայան

«Ես անուղղելի լավատես եմ, և իմ ֆիլմերում դա զգացվում է. մոլորակը փոքր է, բարին միշտ պիտի հաղթի». ասում էր Էդմանդ Քյոսայանը: Նրա ֆիլմերը ճանաչված ու սիրելի են: Թե ինչպես են ստեղծվել «Անորսալի վրիժառուները», «Երբ գալիս է սեպտեմբերը»,  «Տղամարդիկ» և այլ ֆիլմեր, պատմում են դերասանուհի Լաուրա Գևորգյանը և կինոգետ Ռոբերտ Մաթոսյանը:

Լիդա Գևորգյան