Հակոբ Մանանդյան


Հակոբ Մանանդյանը մեկն էր այն մեծ գիտնականներից, որոնք դասավանդելով Գևորգյան հոգևոր ճեմարանում, այդ կրթարանը դարձրել էին աշխարհի խոշորագույն հայագիտական կենտրոնը։ Մանանդյանը տիրապետում էր տասից ավելի լեզուներ, ճեմարանում ինչպես պատմություն էր դասավանդում, այնպես էլ տարբեր լեզուներ։ Գրել է ավելի քան 150 գիտական աշխատություն՝ հայերեն, ռուսերեն, գերմաներեն։ Ճեմարանի փակվելուց հետո, երբ բացվում է առաջին պետական համալսարանը, Մանանդյանը դառնում է պատմության ամբիոնի վարիչը, այնուհետև ընտրվում համալսարանի ռեկտոր։ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի հիմնադիր ակադեմիկոսներից մեկն է։ Երբ գիտնականին հիշեցնում էին իր մեծ վաստակի մասին, պատասխանում էր, թե այդ ամենը թող համարվի երախտագիտության տուրք ճեմարանին, որտեղ անցկացրել է իր լավագույն տարիները։

Օրիորդ Գայանե


«Տաղավարում. գրականության և արվեստի շուրջ» շարքի հերթական հաղորդումը նվիրված է հայ թատրոնի պատմության եզակի մի առեղծվածի՝ 19-րդ դարի թատրոնի մի դերասանուհու, որը հռչակվել էր՝ որպես Օրիորդ Գայանե: Մեծ համբավ ձեռք բերելուց հետո տարածվում է, որ նա իրականում ոչ թե կին է, այլ տղամարդ: Խաղացել է ընդամենը մեկ տարի, բեմ է բարձրացել ընդամենը չորս դերակատարումով ու հեռացել թատրոնից: Հաղորդումը փորձում է պատասխանել հարցին. իրականում կի՞ն էր այդ փայլուն դերասանուհին և խարդավանքի զոհ, թե՞ իսկապես տղամարդ էր:

Պարույր Սևակ


Շուրջ կես դար է անցել Պարույր Սևակի ողբերգական ավտովթարից: Մինչև այսօր դեռ չեն վերացել կասկածները, որ ավտովթարը գրողին սպանելու դիտավորություն էր: Արձակագիր Հովհաննես Երանյանը փորձում է պատասխանել հարցին. արդյո՞ք ավտովթարը պատահական էր, թե՞ կանխամտածված սպանություն:

Լեռ Կամսար


«Տաղավարում. գրականության և արվեստի շուրջ» շարքի հերթական հաղորդումը նվիրված է հայտնի երգիծաբան Լեռ Կամսարին: Արձակագիր Հովհաննես Երանյանը փորձում է պատասխանել հարցին, թե ինչու նրա ստեղծագործությունները և գրական ինքնությունը լայն ճանաչում ձեռք չեն բերում ընթերցողական շրջանակներում:

Հրանտ Մաթևոսյանը և հայ թատրոնը


Արձակագիր Հովհաննես Երանյանը պատմում է Հրանտ Մաթևոսյանի ստեղծագործությունների հիման վրա բեմադրված ներկայացումների մասին: Ինչո՞ւ գրողը վերապահ վերաբերմունք ուներ նույնիսկ այն ներկայացումների նկատմամբ, որոնք արժանացել էին հանդիսատեսի և քննադատների հիացումին:

Հրանտ Մաթևոսյանը և հայ կինոն


«Տաղավարում. գրականության և արվեստի շուրջ» շարքի առաջին հաղորդումը նվիրված է Հրանտ Մաթևոսյանի 90 -ամյակին։ Արձակագիր Հովհաննես Երանյանը պատմում է գրողի սցենարով նկարահանված ֆիլմերի մասին, և փորձում պատասխանել հարցին, թե ինչու Մաթևոսյանը չէր կիսում անգամ հաջողված կինոնկարների շուրջ հանրության ու քննադատության հիացական կարծիքներն ու վերաբերմունքը։

Գրիգոր Ղափանցյան


Գևորգյան ճեմարանի փակվելուց ընդամենը երեք տարի հետո բացվեց Հայաստանի առաջին պետական համալսարանը։ Դասախոսական կազմի գերակշիռ մեծամասնությունը հենց ճեմարանի նախկին ուսուցիչներ էին, և նրանցից մեկը լեզվաբան, հայագետ Գրիգոր Ղափանցյանն էր։ Նա 1913 թվականին մերժելով Նիկողայոս Մառի առաջարկը՝ մնալ Սանտ Պետերբուրգի համալսարանում և աշխատել միասին, վերադառնում է հայրենիք և ուսուցչության մտնում Գևորգյան հոգևոր ճեմարան։ Անմիջապես միանում է ճեմարանի տեսուչ նշանակված Ստեփանոս Մալխասյանցի խմբին, որը կոչված էր բարեփոխել ճեմարանի կրթական ծրագրերը, գրել նոր կանոնադրությունը։ Առաջին լուրջ ուսումնասիրությունները կատարում է ճեմարանում և հրատարակում Մայր Աթոռի «Արարատե հանդեսում»։ 1918 թվականին զենքը ձեռքին հայ հեգևորականների ու գիտնականների հետ մարտնչում է Սարդարապատի ճակատամարտում։ Նորաբաց պետական համալսարանի լեզվաբանության ամբիոնի վարիչն էր, նորաստեղծ ԳԱԱ–ի Լեզվի ինստիտուտի տնօրենը։ Մեծ գիտական ժառանգություն թողած լեզվաբանի ռուսերեն գրված որոշ աշխատություններ մինչև օրս հայերեն թարգմանված չեն։

Կրթության և գիտության նոր ռազմավարություն. մաս 214-րդ


Կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանի հետ Հովհաննես Երանյանը ամփոփել է անցած ուսումնական տարին, քննարկել հանրակրթության հին ու նոր խնդիրները, նախանշել նոր ոսումնական տարվա անելիքները։

Կրթության և գիտության նոր ռազմավարություն. մաս 213-րդ


Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի օպերային ստուդիայի գեղարվեստական ղեկավար, ժողովրդական արտիստ, հռչակավոր սոպրանո Հասմիկ Պապյանի հետ Հովհաննես Երանյանը քննարկել է Հայաստանում երաժտական կրթության անցայլը, ներկան և ապագան։ Նրանք խոսել են նաև օպերային ստուդիայում երգչուհու իրականացրած և իրականցնելիք ծրագրերի մասին։

Կրթության և գիտության նոր ռազմավարություն. մաս 212-րդ


Մատենադարանի փոխտնօրեն Վահե Թորոսյանի հետ Հովհաննես Երանյանը քննարկել է հուլիսի 9–12–ը Երևանում տեղի ունեցած Հայագիտական միջազգային երկրորդ կոնգրեսում բարձրացված խնդիրներն ու դրանց լուծման ճանապարհները։

Կրթության և գիտության նոր ռազմավարություն. մաս 211-րդ


Հյուսթոնի «Ռայս» համալսարանի պրոֆեսոր Միշել Քյուլհանդջյանի հետ Հովհաննես Երանյանը քննարկել է ASOF-ի՝ հայ գիտնականների միավորման գործունեությունը, Հայաստանի գիտությանը և կրթությանը օժանդակելու ծրագրերը, հունիսի 25-28-ը Դիլիջանում անցկացված գիտական կոնֆերանսի արդյունքները:

Կրթության և գիտության նոր ռազմավարություն. մաս 210-րդ


«Բվիկ» հիմնադրամի համահիմնադիրներ Անահիտ Յուզբաշյանի և Ջուլիա Վարդանյանի հետ Հովհաննես Երանյանը քննարկել է տարիքային խմբերի համար անցկացված ընթերցանության մրցույթների արդյունքները: