Ես իմ անուշ Հայաստանի


Հայաստանի կերպարը նոր ու բազմազան երանգներով ու տրամադրություններով հառնում է 20-րդ դարասկզբի պոեզիայում. Տերյան, Թումանյան, Չարենց, Իսահակյան։ Խորհրդահայ, ապա նաև` անկախության շրջանի պոեզիայում նույնպես Հայաստանի կերպարն իր ինքնատիպ արտահայտությունն է գտնում: Հայաստանի բանաստեղծական ընկալումները քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Հայաստան՝ երկիր դրախտավայր


Տարբեր ժամանակներում, անկախ իրավիճակներից, Հայաստանը մշտապես եղել է մեր բանաստեղծների ներշնչանքի նյութ: Այնուամենայնիվ, յուրաքանչյուր ժամանակահատված իր ուրույն կնիքն է թողել Հայաստանի ընկալման վրա: 18-րդ դարից սկսյալ՝ կլասիցիստական պոեզիայից մինչ ռեալիստներ, Հայաստանն ընկալվում ու մեկնաբանվում էր անցյալ փառքերի հենքով, որպես յուրատեսակ երազանք։ Այս շրջանում Հայաստանի բանաստեղծական ընկալումները քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Ինչ երազներ են տեսնում հայ գրականության հերոսները


Երազը բանահյուսության ու գրականության ամենատարածված հնարանքներից մեկն է: Երբեմն նույնիսկ գրականությունն ամբողջությամբ համարվում է երազ: Գրական երազները բացահայտում են հերոսների ներաշխարհը, դառնում դիպաշարի զարգացման խթան, ձևավորում գեղարվեստական իրականություն: Ի՞նչ երազներ են տեսնում հայ գրականության հերոսները և ինչո՞ւ: «Զուգահեռ ընթերցումներում» քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Մեկ պատմվածքի շուրջ. Վրեժ Իսրայելյան, «Ես, մուսան և անդունդը»


Վրեժ Իսրայելյանի վերջին պատմվածքներից մեկը՝ «Ես, մուսան և անդունդը» առաջին հայացքից կենցաղային-սոցիալական թեմաներով երգիծական գործ է, սակայն ուշադիր ընթերցողն այնտեղ կգտնի արձակագրի սիրելի ազգային ճակատագրի և պատմական թեմաների արձագանքներ, իրականության ու գրողի վիճակի նուրբ անդրադարձներ: Վ. Իսրայելյանի «Ես, մուսան և անդունդը» պատմվածքը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և արձակագիր Մհեր Իսրայելյանը:

Ի՞նչ չենք կարող գտնել գրականության դասագրքերում


Ընթերցողների մեծ մասի համար գրականության մասին պատկերացումները սկսվում և ավարտվում են դպրոցական դասագրքերով, և հետագայում, տարբեր պատճառներով, մարդիկ շատ քիչ են ընթերցում։ Գրականության դպրոցական դասագրքերն են ձևավորում գրական ճաշակ, գրականությունը հասկանալու և գնահատելու որոշակի չափանիշներ։ Որքան էլ այդ դասագրքերը ձգտեն դարձնել ժամանակակից, ընդգրկուն, գրավիչ, շատ բան, այդուհանդերձ, դուրս է մնում այդ գրքերից։ Ի՞նչ չենք կարող գտնել գրականության դասագրքերում. քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Ռաֆայել Մկրտչյանը 44-օրյա պատերազմից հետո


2020թ. հոկտեմբերի 10-ը Ռաֆայելը համարում է իր երկրորդ ծնունդը, Ջրականում հրազենային հարվածից վնասվել է նրա ողնուղեղը: Այսօր երիտասարդը անվասայլակին է: Վիրավորումից հետո համաքաղաքացիները գումար են հանգանակել եւ բազմաբնակարան շենքում, որտեղ ապրում է Ռաֆայելը, վերելակ են կառուցել: Ինքն էլ այս պահին հաշմանդամություն ունեցողների համար հյուրատուն է կառուցում: Նրա ընտանիքի հետ մեկ օր անցկացրեցինք Դիլիջանում, որտեղ ծնվել և ապրում է Ռաֆայել Մկրտչյանը:

Գրական օգոստոս


Հատկապես օգոստոս ամիսը շատ է հիշատակվում հայ և համաշխարհային գրականության մեջ: Ինչո՞ւ է այդպես, ի՞նչ խորհուրդներ ու գեղարվեստական արտահայտության ձևեր ունի գրական օգոստոսը: Զրուցում և ընթերցում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Մեկ պատմվածքի շուրջ. Աբիգ Ավագյան, «Հարավային տենդ»


Աբիգ Ավագյանը խորհրդահայ արձակի ամենաինքատիպ դեմքերից է, նար գործերը, ցավոք, այսօր քչերն են հիշում: Ա. Ավագյանի պատմվածքներն առանձնանում են իրենց յուրօրինակ, նույնիսկ էկզոտիկ արևելյան մթնոլորտով, նոր ու հետաքրքիր թեմաներով, յուրահատուկ են գրելաոճով: Աբիգ Ավագյանի ամենահայտնի պատմվածքներից մեկը՝ «Հարավային տենդը» քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը։

Ներսես Շնորհալի բազմաշնորհ հայրապետը


2023թ. նշվում է Ներսես Շնորհալու մահվան 850-րդ տարելիցը: Այս առիթով Երևանում՝ Մատենադարանում և Փարիզում՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կենտրոնակայանում տարբեր միջոցառումներ եղան, հրատարակվեցին նրա երկերը: Ներսես Շնորհալու գրական ժառանգության, եկեղեցական ու կրթական գործունեության նշանակության մասին «Զուգահեռ ընթերցումներ»-ում զրուցում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և Գուրգեն Գասպարյանը:

Հեմինգուե՞յ, թե՞ Սարոյան


Ամերիկյան և համաշխարհային արձակի երկու նշանավոր դեմքերը անձնական ու ստեղծագործական հետաքրքիր կապեր ու հարաբերություններ են ունեցել: Նրանց գրելաոճն ու թեմաները, կարծես, շատ տարբեր են, սակայն նաև շատ ընդհանրություններ կան: Է. Հեմինգուեյի և Վ. Սարոյանի գրականությունների նմանություններն ու տարբերությունները «Զուգահեռ ընթերցումներ»-ում քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և գրականագետ, թարգմանիչ Սևակ Ղազարյանը:

Լսիր որդիս... բանաստեղծներն՝ իրենց զավակներին


Հայ պոեզիան կարևոր թեմաներով ու հուզիչ գործեր շատ ունի, սակայն հուզականությամբ ու ազդեցությամբ առանձնանում են այն բանաստեղծությունները, որոնք հեղինակները նվիրել են իրենց երեխաներին. զրույցի, կտակի, խորհրդի, սիրո խոստովանության, կորստի ցավի տոնայնությամբ այս գործերը հմայում են իրենց անկեղծությամբ, ապրվածությամբ, բայց նաև վերաճում են ընդհանրական բանաստեղծության և ուղղվում բոլոր ընթերցողներին։ Այդպե՞ս է արդյոք, թե՞ ոչ։ Հայ բանաստեղծների՝ իրենց երեխաներին նվիրված գործերը «Զուգահեռ ընթերցումներ»-ում քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը։

Հայտնին ու անհայտը Պարույր Սևակի մասին. մաս 2-րդ


Սևակի կենսագրության ու ստեղծագործության շատ հարցեր մինչ օրս էլ վեճեր են հարուցում: Ինչպե՞ս կփոխվեր Սևակի գրականությունը, եթե չլիներ ողբերգական մահը, արդյո՞ք Սևակը ընդդիմանում էր խորհրդային հասարակարգին ու կոդավորում ասելիքը, ո՞վ է Սևակի ընթերցողն այսօր, որքանո՞վ է գնահատված ու հասկացված բանաստեղծը: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և Սևակ Ղազարյանը: